Από τις πλέον φοβερές και συνάμα ηρωικές σελίδες του Αγώνα της Ελευθερίας, είναι η τραγική Καταστροφή, το Ολοκαύτωμα των Ψαρών, που συνέβη στις 20 με 22 Ιουνίου του 1824!
ΤΟ ΝΗΣΙ ΠΟΥ ΡΕΖΙΛΕΨΕ ΜΙΑ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑ
Στις 30 Μαρτίου 1822 ο τουρκικός στόλος φτάνει στη Χίο ξεκινώντας την τρομακτική Γενοκτονία,
την ολοκληρωτική Σφαγή του νησιού του Ομήρου, σφαγιάζοντας 42.000 Έλληνες, αιχμαλωτίζοντας και σκλαβώνοντας 50.000 άλλους! Μόνο 20.000 κατάφεραν να διαφύγουν με τη βοήθεια κυρίως Ψαριανών ναυτικών και πλοίων και μόλις λιγότεροι από 3.000 περίπου απέμειναν στο καταματωμένο, μαρτυρικό νησί...
Ανάμεσα σε εκείνα τα πληρώματα που αντίκρισαν τις εκατόμβες νεκρών και άκουσαν το γοερό κλάμα των γυναικόπαιδων, προσπαθώντας να σώσουν όσους μπορούσαν, μεταφέροντάς τους στα Ψαρά, ήταν και ο Ψαριανός Κωνσταντίνος Κανάρης.
Η συμφορά που είδε τότε ο Κωνσταντής, τον όπλισε με οργή και δύναμη ανυπέρβλητη, που μαζί με την ακράδαντη Πίστη του στον Θεό, τον ώθησαν σε μια παράτολμη και άκρως ριψοκίνδυνη πράξη...
Έτσι τη νύχτα 6ης προς 7ης Ιουνίου 1822, ξεκινώντας μαζί με τον Πιπίνο, ο θρυλικός Κανάρης
πυρπολεί την ολόφωτη και εορτάζουσα Τουρκική Ναυαρχίδα των φονιάδων του Καρά Αλή, μέσα στο λιμάνι της κατεστραμμένης Χίου!
Οι Τούρκοι δεν θα ξεχάσουν έκτοτε ποτέ τα Ψαρά, που ρεζίλεψαν ολόκληρη Οθωμανική Αυτοκρατορία και συνέχιζαν με τον στόλο τους να πολεμούν τους απίστους.
Ο Σουλτάνος στην απελπισία της αδυναμίας καταστολής της Ελληνικής Επανάστασης και της θαλάσσιας δυναμικής παρουσίας μας, συμμαχεί τότε με τον Μωχάμετ (Μεχμέτ Αλή Πασά) της Αιγύπτου, προσφέροντας του ως ανταλλάγματα Κρήτη, Κύπρο και Πελοπόννησο, για να τσακίσει τη Ρωμιοσύνη.
Έτσι και ενώ οι Αιγύπτιοι έχουν πατήσει ήδη από τις 7 Ιουνίου 1824 την Κάσο, ο Τουρκικός Στόλος καταπλέει υπό τον Χοσρέφ Πασά, τον επιλεγόμενο "Τοπάλ" (χωλό), στις 20 Ιουνίου 1824 στα Ψαρά, με τουλάχιστον 235 πλοία κατά τον Ψαριανό Νικόδημο! Ανάμεσά τους 80 κανονιοφόροι, 6 φρεγάτες, 10 κορβέτες, 20 βρίκια και γολέτες και διάφορα άλλα και 28.000 άνδρες, από τους οποίους οι 3.000 ήταν Αλβανοί, αποφασισμένος να εξαφανίσει το ενοχλητικό νησί από τον χάρτη, αρχίζοντας σφοδρότατο κανονιοβολισμό!
Στων Ψαρών την ολόμαυρη ράχη...
Τα Ψαρά τα βαστούν μονάχα 1.300 Ψαριανοί, 700 πάροικοι και 1027 μισθοφόροι από Μακεδονία και Θεσσαλία, που έχουν να υπερασπιστούν 27.000 ψυχές, 7.000 Ψαριανούς και 20.000 Χιώτες πρόσφυγες! Είχε ήδη ληφθεί πιο μπροστά η απόφαση να αφαιρεθούν τα πηδάλια των πλοίων για να μη φύγει κανείς και να παραμείνουν τα γυναικόπαιδα στο νησί, κάτι που αποδείχθηκε ολέθριο αφού πάντα τα "ξύλινα τείχη" σώζουν με τη βοήθεια του Θεού την Ελλάδα...
Παράλληλα, οι Ψαριανοί έχουν στείλει να ζητήσουν βοήθεια από Σπέτσες και Ύδρα, υπολογίζοντας έτσι ότι Μοίρα του Ελληνικού Στόλου θα χτυπήσει στις "πλάτες" τα τουρκικά πλοία, αναγκάζοντάς τα να λύσουν την πολιορκία. Εκεί πάνω στην αναμπουμπούλα θα δρούσαν τα πανέτοιμα πυρπολικά των Ψαρών και θα πάθαινε αληθινή πανωλεθρία ο Χοσρέφ.
Όμως η βοήθεια άργησε, γιατί τα πλοία είχαν διαταχθεί από την Κυβέρνηση να σπεύσουν στην Κάσο που είχε ήδη πατηθεί και όχι στα Ψαρά που κινδύνευαν θανάσιμα...
Όλοι πάντως είναι αποφασισμένοι να πεθάνουν, παρά να παραχωρήσουν σπιθαμή γης στο βδελυρό κοκκινοφέγγαρο, σφυροκοπώντας ηρωικά και θαρραλέα, ολόκληρη την ημέρα της 20ης Ιουνίου 1824, με τα κανόνια τα εχθρικά σκάφη που προσπαθούν να αποβιβάσουν ασκέρι.
ΑΠΟΒΑΣΗ
Τα χαράματα όμως του Σαββάτου 21 Ιουνίου 1824, οι Τουρκαλβανοί καταφέρουν τελικά να κάνουν απόβαση στο Ακρωτήριο Μαρκάκη στο βόρειο τμήμα του νησιού, παρά τη γενναία αντίσταση των παλικαριών και αρχίζει η ολέθρια προέλαση τους...
ΑΝΑΤΙΝΑΞΗ ΣΤΟ ΦΤΕΛΙΟ
ΠΑΤΟΥΝ, ΣΦΑΖΟΥΝ, ΛΕΗΛΑΤΟΥΝ, ΠΥΡΠΟΛΟΥΝ
Οι Τούρκοι με θολωμένο μάτι συνεχίζουν προς την πόλη των Ψαρών, κοιτάζοντας να λαφυραγωγήσουν και να αρπάξουν γυναικόπαιδα.
 |
| Άγιος Νικόλαος, Ψαρά |
Φτάνουν στο Ιερό Ναό του Αγίου Νικολάου, μπαίνουν μέσα, κατασφάζουν άνανδρα γέροντες και γυναικόπαιδα, που είχαν κλεισθεί μέσα, λεηλατούν και πυρπολούν την εκκλησία, όπως και τον Ναό της Μεταμορφώσεως του Χριστού. Η νύκτα βρίσκει δηωμένα τα πάντα!
ΑΝΑΤΙΝΑΞΗ ΣΤΟ ΠΑΛΙΟΚΑΣΤΡΟ (ΜΑΥΡΗ ΡΑΧΗ)
 |
| Η Καταστροφή των Ψαρών και η ανατίναξη του Παλιόκαστρου στη "Μαύρη Ράχη" |
Ταυτόχρονα και στην μικρή πυριτιδαποθήκη βάζει φωτιά ο Αρχιφύλακας του κανονιοστασίου Σιδερής!
Μνημείο Παλιόκαστρου (Μαύρη Ράχη)
ΟΛΟΚΑΥΤΩΜΑ ΤΩΝ ΨΑΡΩΝ
Το Ολοκαύτωμα των Ψαρών υπήρξε τρομερό. Από τους 27.000 κατοίκους του νησιού, οι 18.000 θανατώθηκαν ή πωλήθηκαν σκλάβοι από Εβραίους δουλέμπορους στα σκλαβοπάζαρα, όπως είχε γίνει και στην Χίο, ενώ από τα 100 περίπου θρυλικά πλοία των Ψαρών, σώθηκαν μόνο 16, μαζί με 7 πυρπολικά με τον Κανάρη...
Όσοι λίγοι από τους κατοίκους των Ψαρών γλίτωσαν τελικά σαν από θαύμα, εγκαταστάθηκαν στη Μονεμβασιά και μετέπειτα στην Ερέτρια, που ονομάστηκε και "Νέα Ψαρά".
Και ο Διονύσιος Σολωμός θα γράψει:
"Στων Ψαρών την ολόμαυρη ράχη
περπατώντας η Δόξα μονάχη
μελετά τα λαμπρά παλληκάρια
και στην κόμη στεφάνι φορεί
γινωμένο από λίγα χορτάρια
πούχαν μείνει στην έρημη γη"
Η Επαναστατική Σημαία των Ψαρών, όπου ο Σταυρός πατάει το Μισοφέγγαρο
ΤΑΜΑ ΕΙΣ ΤΑ ΨΑΡΑ
Τάμα να έχεις Έλληνα
εις τα Ψαρά να φτάσεις.
Να προσκυνήσεις ευλαβικά,
ένα κερί να ανάψεις.
Κι αν ΄ρθουν φοβέρες και εχθροί,
Τούρκοι και Μπαρμπαρέζοι,
σήκω και πιάσε το σπαθί,
και το δαυλί στο χέρι.
Γίνε και συ ένας Ψαριανός,
Κανάρης και Αποστόλης,
Νικόδημος και Παπανικολής,
για να σε τρέμουν όλοι!
Κ.Α.
